Afvalactieplan Samya (buurtbudget)
Samya: “ het probleem van zwerfafval is dermate aanwezig dat de leefbaarheid van de buurt er ernstig onder lijdt. De uitstraling, het veiligheidsgevoel, de gezondheid van opgroeiende kinderen (zowel fysiek (rattenprobleem bijvoorbeeld) als mentaal( ‘ik leef in een armoedig ogende wijk’), de sociale cohesie, het afvalprobleem heeft vergaande gevolgen en verdient grote aandacht.”
Van Geuzenveld Slotermeer een “schone, groene en sociale” buurt maken, dat was de wens van buurtbewoner Samya. Ze dienden een plan in voor buurtbudget, ze kreeg genoeg stemmen en uiteindelijk kwam er 40.000 euro vrij om haar droom in vervulling te laten gaan.
Wegens prive omstandigheden kon Samya niet verder met het plan. Via deze blog willen we Samya laten zien hoe we vanuit haar geest, met buurtbewoners Geuzenveld Slotermeer toch invulling aan hebben gegeven aan haar mooie plan. Een bijzonder proces, dat uitmondde in 7 miniplannen. Getrokken door betrokken bewoners en professionals: Jan, Anne, Vita, Rieta, Judith, Tobias, Madelon, Jorine en meer! Luca Schediwy deed een evaluatie en ontdekte iets bijzonders: veel buurtbudgetplannen hebben enorm mooie bijvangst. Lees hoe het plan van Samya bijvoorbeeld ook een positieve werking heeft op de biodiversiteit in Nieuw West! We nemen je mee in de zes stappen die doorlopen zijn en welke resultaten het plan heeft opgeleverd.
Stap 1. Vervanger vinden voor Samya
“Wat moeten we nu zonder Samya?” Met die vraag liep ik een tijdje rond. Ik bracht mijn vraag in bij een overleg van het Vuilnisoproer, een collectief van mensen uit Nieuw West die zich inzetten voor een schoon Nieuw West. Een van de creatieve geesten van het Vuilnisoproer/ Het Schoonste Plein is Jorine. Ze wil de rol van Samya wel overnemen. Ze heeft veel vernieuwende ideeën bij hoe we invulling kunnen geven aan het plan van Samya. Samen kwamen we tot de conclusie dat we eigenlijk iemand zoeken die er wat meer boven kan “hangen”. Iemand die zelf geen ideeën bedenkt maar echt vanuit Samya’s geest budget kan toewijzen aan ideeën vanuit de community. We zochten verder en kwamen al snel uit bij Jan. Jan, a.k.a. “Jan de Doppenman”, “Jan de afvalman”. Jan zet zich ook al jaren vrijwillig in voor een Schoon Plein 40–45 en een Schoon Nieuw West. Hij verdiept zich in het plan van Samya en in het overleg van het Vuilnisoproer besluiten we democratisch dat Jan de Man van het Plan wordt.
Stap 2. Probleem in kaart brengen
Vanuit het Vuilnisoproer kom ik naast Jorine in contact met meerdere initiatiefnemers met creatieve ideeën voor een schone en leefbaar Geuzenveld Slotermeer. Maar waar moet de focus liggen? Hoe zorgen we dat we impact maken, daar waar het echt nodig is? Het is tijd voor een analyse. Onder leiding van Emiel, sociaal ontwerper bij The Beach, gaan HVA studenten aan de slag met het verzamelen van info voor een “belevingskaart”.
Stap 3. Ideeën bedenken
- Anti peuken campagne
Er liggen overal peuken. Deze zijn van plastic en zitten vol chemicaliën die in ons drinkwater belanden en zo ook op ons bord. Op dit gebeid is nog veel awareness nodig! Hoeveel liter water vervuild een peuk? Hoeveel kilo peuken belanden in het milieu? Zelf als we niet direct meeroken van de rook vervuilen rokers ons allemaal. Willen we teer, aceton en nicotine op ons bord, ik dacht het niet! Anne stimuleert medebewoners mee te doen aan de Peuk-Meuk prikactie en gaat met Co2 opnemende verf aan de slag om op de vieze hotspots mensen blijvend bewust te maken dat peuken niet op de grond horen.
2. “Buurt Zomer Kamp” Street Art Box Challenge
Deze zaken willen we allemaal adresseren: We willen samen met 21 kids in 5 dagen tijd omdenken en omkijken. In teams van 3 werkt elk groepje aan een onderdeel van de kunstroute (omdenk- en omkijk doos) door de wijk en helpen zij de wijk bewuster, mooier en schoner te maken. Bewoners zijn de eigenaren van de wijk! We gaan afval inzamelen en dit gebruiken voor de kunst. We werken aan soft skills (21st century skills), digitale geletterdheid, technische skills en concepten rond circulariteit.
3. Educatie en filmpjes voor kids en jongeren
Vanuit het Zero Mica project, dat zich richt op bewustwordingsactiviteiten op scholen, wordt met dit budget de bewustwordingsactiviteiten uitgebreid naar Geuzenveld en Slotermeer Zuidoost, naar meerdere scholen.
4. Buurtactiviteiten voor sociale cohesie / Containerfeestjes voor bewustwording
Uit de probleemanalyse kwam de tip “maak een spelletje van afval opruimen”. Recycle Valley organiseert containerfeestjes en buurtactiviteiten voor bewustwording over de containers en bijplaatsen van afvalzakken. “Op een positieve manier voorlichting geven over het scheiden van afval en het enthousiasmeren van containeradoptie is belangrijk”
De buurtactiviteiten van Recycle Valley hebben ook altijd een sociale component en zijn bedoeld om elkaar beter te leren kennen.
5. Afvalprikbakfiets & prikmateriaal
Deze wens kwam vanuit de actieve buurtbewoners die verantwoordelijkheid nemen voor hun omgeving door o.a. prikacties. Zij willen graag beter gefaciliteerd worden, de tools voor handen voldoen vaak niet. Buurtwerkplaats Noorderhof wil ze in staat stellen hun eigen tools te ontwerpen. Ook is het belangrijk dat deze mensen en initiatieven letterlijk en figuurlijk GEZIEN worden. Dit motiveert betrokkenen en trekt nieuwe betrokkenen aan. Het idee ontstond zelf een afvalbrikbakfiets te ontwerpen, met de buurtbewoners.
6. Plastic Fantastic
Omdat het zwerfvuil, los van de logistieke problematiek, ook voortkomt uit sociaal gedrag, mentaliteit en bewustzijn is het nodig om ook op dit vlak veranderingen op gang te krijgen. Dit is de kerngedachte achter het maak-atelier Plastic Fantastic. Het creatief recyclen van plastics, met zelfgemaakte machines (vergruizer en smelter) van wereldwijde open source recycling & design community ‘Precious Plastics’.
7. Tulpen guerilla
Tot slot hadden we nog een beetje budget over voor de tulpenguerilla.
We delen tulpenbollen uit aan buurtbewoners om op onaantrekkelijke plekjes in hun buurt in de grond te stoppen. Daar zou vervolgens een speurtocht/fotowedstrijd aan gehangen kunnen worden (om te laten zien dat de buurt opknapt en minder vuil is/aantrekt).
Stap 4. Budget verdelen
Het verdelen van het budget verliep erg democratisch. Iedereen kon aangeven wat zijn of haar minimumbudget was en wat het maximum budget was om de activiteit uit te voeren. Jan heeft uiteindelijk een voorstel voor een verdeling gemaakt waar alle betrokken partijen zich in konden vinden.
Voor dit project wordt er gebruik gemaakt van “Open Poen”, een digitale tool om alle uitgaven te kunnen volgen. Volg ze hier!
Stap 5. Ideeën verder brengen
Iedere 3 weken hebben we een online overleg. In het overleg benutten we elkaars netwerk en expertise om ideeën verder te brengen of samen te voegen.
Stap 6. Uitkomsten
- Anti peuken campagne
Een groepje actieve bewoners raapt peuken op langs alle “peuken-hotspots” in geuzenveld Slotermeer. En vooruit, verdwaalde blikjes en zakjes worden ook opgeprikt.
2. “Buurt Zomer Kamp” Street Art Box Challenge
Tijdens de street-art-box-challenge werden enorme creaties gemaakt. Er werd veel bewustwording gecreëerd rondom het thema afval. Check hier de making off!
3. Educatie en filmpjes voor kids en jongeren
In samenwerking met de projectleiders van Zero Mica is er afgesproken dat er
rondom de bewustwordingsweek in het voorjaar lessen worden gegeven op
omliggende scholen. Dit hebben we uitgevoerd bij Het Plein bij drie klassen die elk twee lessen van ons kregen. De eerste les kregen de leerlingen een interactieve theorieles van een educatief medewerker over zwerfafval en de Zero Mica ‘Neem je eigen tas mee’ campagne. We begonnen met een quiz en interactief gedeelte over wat zwerfafval inhoudt en waarom het schadelijk is. Vervolgens hebben we slides laten zien van de Zero Mica campagne en met de leerlingen in discussie gegaan wat zij van de campagne vinden en hun eigen ervaringen met afval in de buurt zijn (zie foto hieronder). We zijn geëindigd met een afvalspel waarmee de leerlingen zelf aan de slag gingen om te kijken wat de impact van afval op verschillende groepen is.
Daarna kregen de leerlingen buiten voor de school een praktijkles van een wijkverzorger en handhaver. De wijkverzorger en handhaver vertelden over hun baan en wat zij allemaal tegenkwamen voor zwerfafval(situaties) op Plein ’40-’45. De handhavers benadrukten ook nog dat zwerfafval ook iets is wat ze meteen beboeten als ze iemand dit op de grond zien gooien en dan het belangrijk is dat we met zijn allen het Plein goed schoon moeten houden.
Er werd ook een mooie koppeling gemaakt met de online influencing via Stars are circulair. De docenten benaderd en doorverwezen naar de site van Stars are Circular waar ze tools kunnen vinden om local influencers te ontpoppen in de klassen.
Vlugtschool en Pro Rege Noorderhof.
4. Buurtactiviteiten voor sociale cohesie / Containerfeestjes voor bewustwording
De containerfeestjes wilden we houden op een locatie waar baat is bij meer aandacht voor zwerfafval en bijplaatsing en daarom hebben wij binnen de
Vuilnisoproer gevraagd of mensen een bepaalde locatie wilden aandragen. Zo kwamen we via Anne Gentenaar bij de locatie: van Gilsestraat, op het speelplein in de buurt.
Op dit plein hebben we drie activiteiten gehouden: 1) Containerfeestje met de
Afvalrace voor kinderen, 2) Containerfeestje met Afvalrace voor kinderen en extra aandacht voor zonnebloempitschillen die op de grond worden gegooid, en 3)combinatie van containerfeestje en buurtactiviteit in de vorm van een minder-afval-buurt-BBQ. Ook was dit in samenwerking met Anne waarbij zij korte filmpjes heeft gemaakt van kinderen waarmee ze in gesprek ging over (zwerf)afval in de buurt.
Op het speelplein hebben we het Afvalrace spel gespeeld. Hierbij gaan de kinderen in twee teams klaar staan en wordt er afgeteld.. 3, 2, 1… en START! Dan rennen ze het plein over en verzamelen ze zoveel mogelijk afval in korte tijd. Op het einde wordt gekeken welk team het meeste afval in de bak heeft opgehaald. Ook kijken we wát er is opgehaald; de anatomische les. Daarbij krijgen de kinderen korte uitleg over de afbraaktijden van verschillende soorten afval zoals plastic, blik en glas. Dan beseffen die kinderen beter hoe lang het er nog had kunnen blijven liggen als ze het zelf niet hadden opgeraapt..! In totaal waren maar liefst drie overvolle vuilniszakken
opgehaald, dus na afloop was het speelplein ook nog eens heel erg schoon.
Samen met Anne heeft Recycle Valley de buurt BBQ georganiseerd om meer sociale cohesie te creëren in de buurt en op een leuke, gezellige en positieve manier met de buurt met afval bezig te zijn. Er was extra budget voor deze activiteit omdat we in overleg met de Vuilnisoproer ook één buurtactiviteit mochten inzetten om dit uit te voeren. Op die manier hebben we volledig vegetarisch (en dus ook halal) burgers gebakken op de BBQ uit de buurt. Er zijn in de afgelopen weken flyers uitgedeeld en met kinderen tijdens de containerfeestjes meegegeven. Ook was de Reinigingsdienst uitgenodigd om ook een presentatie te geven over wat zij doen om zo ook de connectie te leggen tussen datgene wat er al gebeurt vanuit de gemeente en Reinigingsdienst en ook de kijk van de bewoners op hoe schoon het is. Anne heeft veel gedaan op het gebied van promotie in haar eigen buurt en heeft de BBQ geregeld. Ook was Eigenwijks betrokken bij het ondersteunen met materialen en promotie dus zo hebben we de organisatie echt samen met de buurt opgepakt. Het was een drukte van belang bij de BBQ, dus dat was gezellig en een groot succes!
5. Afvalprikbakfiets & prikmateriaal
Samen met actieve prikbewoners is een eerste ontwerp gemaakt van de prikbakfiets. De bakfiets mag door iedereen gebruikt worden. We wachten nog op de laatste onderdelen in begin 2022 zal de prikbakfiets te gebruiken zijn.
6. Plastic Fantastic
Van oude doppen 3d printen de kids broches en andere coole dingen.
7. Tulpen guerilla
Madelon heeft aan veel actieve “groene” bewoners tulpenbollen uitgedeeld om in de grond te stoppen. Wel 7000 bollen werden geplant. Martine en Julia van Vooruit hielpen de bewoners die wat minder goed ter been zijn om de bollen in de grond te stoppen. In het voorjaar kunnen we het resultaat bewonderen. We verwachten veel mooie gekleurde bloemen op gekke plekken en hopelijk veel bijen.
Conclusie
We hebben veel samen geleerd, geëxperimenteerd en gezorgd voor veel bewustwording voor een schone, groene en fijn Geuzenveld Slotermeer. Het plan van Samya heeft gezorgd voor:
- Minder peuken en zwerfafval.
- Vergroening door het planten van wel 7000 bloembollen. Waarschijnlijk zien we hierdoor ook meer bijen in Nieuw West!
- Vergroten van de sociale cohesie. Buurtbewoners hebben elkaar beter leren kennen en jong en oud zijn zich meer bewust geworden van het belang van het verminderen van afval.
Hoe verder?
Het buurtbudget is altijd maar een jaar geldig. Het zou zonde zijn als de gecreëerd energie nu verloren gaat nu we aan het einde van het jaar zijn. Gelukkig is er door dit budget een blijvende beweging tot stand gekomen, van mensen die graag met dit thema verder willen. Wil je ook mee doen Nieuw West mooier en schoner te maken? Dit kan door je aan te sluiten bij het Vuilnisoproer, een netwerk van bewoners en professionals die Nieuw West schoner en mooier willen maken aan de hand van verschillende activiteiten.
Het buurtbudgetproject van Samya heeft ook een mooie bijvangst gehad, er is een mooie beweging op gang gekomen van bewoners en organisaties die elkaar beter hebben leren kennen en elkaar versterken in acties die leiden tot een schonere en groenere buurt.
